Waarom foto's geld kosten
Heel wat fotografen worden tegenwoordig steeds vaker gevraagd om hun beelden tegen een laag tarief of zelfs tegen een onkostenvergoeding of gratis af te geven 😉 Als voornaamste reden wordt dan meestal aangevoerd dat er geen of nauwelijks budget is of dat het voor die fotograaf toch enkel een kwestie is om effe op dat knopje te drukken. En daar zijn toch zeker geen kosten aan verbonden?!
Voor hobby fotografen is dit ook meestal geen probleem. Want zoals iedereen weet kost een hobby nou eenmaal geld en heeft de hobby fotograaf vaak al een vast inkomen buiten de fotografie of is gepensioneerd. Daarnaast vindt de hobbyist het al vaak leuk of een eer dat een organisatie zijn of haar foto’s plaatst, zeer zeker als de naam van de fotograaf ook nog wordt genoemd. Super leuk en heel begrijpelijk.
Foto's maken is ons brood
Voor de beroepsfotografen geldt dit echter niet en wordt het zo wel steeds moeizamer om opdrachten te vergaren, een faire prijs af te spreken en hun job serieus uit te oefenen. Het is ook niet voor niets dat er steeds meer vakfotografen een tweede baan erbij moeten nemen om rond te kunnen komen. Terwijl ook zij oh zo graag voor een goed doel, een mooi initiatief of evenement een aantal foto’s kosteloos en met liefde zouden willen aanreiken.
Een luxe die veel beroepsfotografen zich echter meestal niet kunnen permitteren. Bedenk namelijk hoe je de industrie schade berokkent door je beelden gratis of tegen een laag tarief te verkopen. Als het een andere bedrijfstak was en mensen hun diensten of producten voor veel minder dan andere zouden verkopen, zou het als verkeerd worden beschouwd.
Foto’s maken is ons brood. Met het maken van beelden voorzien we als vakmensen in ons levensonderhoud. Als we onze beelden gratis weggeven, of we besteden te veel tijd aan allerlei verzoeken voor gratis foto’s, dan komt er geen brood meer op de plank. Ook alleen naamsvermelding brengt helaas geen brood op de plank.
Waaruit is het tarief van een fotograaf opgebouwd
- Tijd: Voorbereiding, reistijd, foto's maken, backuppen, foto's selecteren, nabewerking, archiveren, administratie.
- Genoten opleidingen
- Kosten apparatuur: Camera's, lenzen, statief, flitsers, cameratassen, computer, etc.
- Autokosten: Afschrijving, brandstof, verzekeringen, onderhoud.
- Verzekeringen: Camera apparatuur, WA, rechtsbijstand, ziektekosten, arbeidsongeschiktheid, pensioenregeling
- Kantoorkosten: Kantoorartikelen, telefoon, internet, computer, software
- Promotiekosten: Adverteren, eigen website(s), folders
- Lidmaatschappen: Organisaties van beroepsfotografen, ondernemersvereniging, vakbladen
- Expertise en vakkennis
De beroepsfotograaf maakt niet zomaar een plaatje
Picasso zat in een café in Parijs toen een bewonderaar dichterbij kwam en vroeg of hij een snelle schets op een papieren servet wilde maken. Picasso stemde beleefd in, voerde het werk snel uit en gaf het servet terug – maar niet voordat hij een vrij aanzienlijk bedrag had gevraagd. De bewonderaar was geschokt en vroeg: “Hoe kun je zoveel vragen? Het kostte je maar een minuut om dit te tekenen. ” Picasso antwoordde: “Nee, ik heb er 40 jaar over gedaan om dit te kunnen.”
Vergelijk ik ons met Picasso. Nee, in het tegendeel zelfs maar het bovenstaande voorbeeld raakt wel de kern waarom foto’s geld kosten.
Hij moet presteren, voldoende tijd reserveren, zich inlezen, het programma kennen, de juiste apparatuur meenemen, creatief en inventief blijven, beelden bij thuiskomst laden, archiveren, uitzoeken en bewerken voordat de klus pas afgerond en het resultaat afgeleverd kan worden. Het effe schieten van een plaatje bestaat ook niet in de wereld van de beroepsfotograaf. We vinden het daarentegen wel heel normaal dat je niet zomaar aan een metselaar vraagt om effe een muurtje te metselen terwijl het hele proces van de beroepsfotograaf minstens zo arbeidsintensief is.
Beeld in welke vorm dan ook zou niet gratis of nooit een sluitpost op de begroting mogen zijn, helaas is dat tegenwoordig wel meer en meer het geval. Realiseer je als huidige hobbyfotograaf dus tijdig wat een en ander betekent als je serieus wil doorgaan als beroepsfotograaf en je ook daadwerkelijk kan meebewegen in dit allesbehalve makkelijke maar toch ook wel mooie wereldje.
Enkele feiten op een rij
- Circa 85% van alle beroepsfotografen heeft een bijbaan om rond te kunnen komen;
- 42% van de beroepsfotografen is afhankelijk van het inkomen van hun partner;
- Het marktconforme bruto uurtarief van een beroepsfotograaf ligt op dit moment gemiddeld tussen de 60-100 Euro excl. BTW (afhankelijk van ervaringsniveau, kwaliteit en soort fotografie, uitzonderingen daargelaten natuurlijk);
- Een fotograaf heeft vaak maar 1250 factureerbare uren per jaar. Dat komt neer op een agenda met alle 52 weken drie volle dagen werk. De andere tijd gaat zitten in administratie, trachten aan opdrachten te komen etc.;
- Een foto in een regionale krant of online levert gemiddeld tussen 5 en 50 euro op. Hiervoor is een fotojournalist soms een halve dag aan het werk.
Wij ondersteunen wel degelijk goede doelen
De meesten fotografen ondersteunen wel degelijk bepaalde doelen met gratis beelden en soms zelfs meer dan dat. In veel gevallen hebben veel fotografen direct deelgenomen aan projecten, of hebben ze al eerder deelgenomen aan een nieuw initiatief. Met andere woorden, er worden wel degelijk beelden zonder compensatie geleverd, maar dit gebeurt uiterst selectief. Wij doen dit bv. voor het Fonds gehandicaptensport.
We hebben te weinig tijd
Het positief reageren op elk verzoek voor gratis beelden die we krijgen, is niet haalbaar. Alleen al vanwege de hoeveelheid tijd die nodig is om op elk verzoek te reageren. Correspondentie voeren, het voorbereiden en versturen van bestanden, en een terugkoppeling om te zien hoe onze foto’s zijn gebruikt, wat de doelstellingen waren en om te zien of die doelstellingen wel of niet zijn gerealiseerd. Het kost te veel tijd om te reageren op alle verzoeken, en de tijd is schaars. We moeten tenslotte ook nog gewoon ons brood verdienen.
Het excuus “we hebben geen geld” is vaak moeilijk te doorgronden.
De belangrijkste reden die in bijna alle verzoeken om gratis foto’s wordt aangedragen is het hebben van een beperkt budget, wat betekent dat de aanvrager een gebrek aan middelen bepleit. Dergelijke verzoeken zijn vaak afkomstig van organisaties die wel degelijk over financiële middelen beschikken, ongeacht of ze beursgenoteerd zijn, overheid of semi-overheidsorganisaties. Vaak hoef je niets meer te doen dan simpelweg in openbare bronnen of in jaarverslagen te kijken om te zien dat de betrokken instelling toegang heeft tot aanzienlijke financiële middelen, in ieder geval meer dan genoeg om professionele fotografen een faire vergoeding te betalen.
Tot overmaat van ramp, en helaas gebeurt dit regelmatig, worden van alle partijen die betrokken zijn bij een project of een bijzondere initiatief, de fotografen als enigen gevraagd om pro deo, dus helemaal voor niets te werken. De overige partijen worden vervolgens wel betaald en is er ook gewoon voldoende budget om dit ruimschoots te kunnen doen. Als je hier als professioneel fotograaf vaker mee wordt geconfronteerd kun je je zich misschien wel voorstellen dat we ons regelmatig ongemakkelijk en eerder ‘opgelicht’ voelen als iemand zegt: “we hebben geen geld.” Dergelijke verzoeken kunnen door onze ervaringen overkomen als een cynische truc, met als doel te profiteren van goedgelovige mensen (lees fotografen).
Passie versus Levensonderhoud
Op enkele uitzonderingen na is fotografie geen bijzonder winstgevend beroep. We hebben met name voor deze richting gekozen vanwege de passie die we hebben voor visuele communicatie, beeldende kunst, en de onderwerpen waarin wij gespecialiseerd zijn. De enorme toename van foto’s die de afgelopen jaren beschikbaar komen via het internet, in combinatie met verlaagde budgetten van veel inkopers van fotomateriaal, betekent dat onze reeds povere inkomens nog meer onder druk komen te staan. Daarnaast vergt het vak van professionele fotograaf aanzienlijke financiële investeringen, zich heel veel en vaak moeten aanpassen en weinig ‘normale’ 9-5 werkdagen.
Het beroep van fotograaf vergt per definitie veel “state-of-the-art”apparatuur. We moeten regelmatig investeren in camera’s, lenzen, computers, software, opslagapparatuur en andere zaken. Ook onze apparatuur slijt, gaat wel eens kapot en dit gereedschap moet dan zo snel mogelijk vervangen of gerepareerd worden. We moeten back-ups maken van al onze gegevens, want zelfs een verkeerd geplaatst kopje koffie kan letterlijk jaren werk verwoesten. Voor ieder van ons geldt dan ook dat we blijvend moeten investeren in essentiële hardware en software, enkele duizenden euro’s per jaar, om bij te blijven met de nieuwste technologieën en technieken.
Daarnaast besteden we veel geld en tijd aan klanten werven, klantenbinding, planning, vervoer, reizen, verzekeringen, zoeken naar geschikte lokatie’s en accommodatie’s. En natuurlijk, en waarschijnlijk het allerbelangrijkste, er staat een substantieel bedrag in verband met de tijd en ervaring die we hebben geïnvesteerd om onszelf te bekwamen in wat we doen, evenals de persoonlijke risico’s die we vaak nemen
We hebben budgettaire beperkingen
Het nemen van een kiekje vergt misschien alleen maar een druk op de knop van een camera. Maar het creëren van pakkende beelden vereist planning, organisatie, vaardigheid, ervaring, beoordelingsvermogen, de juiste apparatuur, instellingen, tijd, het vastleggen van juist dat speciale moment. Verder het vervolgens inlezen van de beelden in onze computer, het selecteren, bewerken, het vaak in diverse formaten opslaan (afhankelijk van het doel), het backuppen en afleveren van het uiteindelijke gewenste resultaat. Alles bij elkaar genomen hebben we wel begrip en sympathie voor serieuze budgettaire beperkingen, maar praktisch gezien kunnen we het ons niet veroorloven om iedereen te subsidiëren die er om vraagt.
Naamsvermelding betekent niet veel
Een standaard aanbieding bij vrijwel elk verzoek voor gratis foto’s, is de belofte van naamsvermelding en zichtbaarheid (“exposure”), in de vorm van een watermerk, een koppeling naar de website. Of misschien zelfs een speciale vermelding als vorm van tegenprestatie in plaats van een commerciële vergoeding. Wat veel mensen niet weten is dat het noemen van de naam van de fotograaf geen gunst is maar zelfs wettelijk is vastgelegd (artikel 25 auteursrecht) en dit geldt zowel voor de maker als voor zijn familie tot maar liefst 75 jaar na overlijden. Naamsvermelding levert je vast leuke complimenten / commentaren op, maar het levert je nauwelijks nieuwe klanten, het dekt niets van je zakelijke kosten en het voorziet zeker niet in je dagelijkse brood.
We hebben hier om twee redenen grote moeite mee. Ten eerste, het krijgen van naamsvermelding is geen gunst of compensatie. We hebben immers de afbeelding gemaakt, dus is naamsvermelding vanzelfsprekend. Het is een recht en niet iets waarvan we slechts mogen hopen dat iemand zo vriendelijk is om ons dat te gunnen. Ten tweede, naamsvermelding betaalt geen rekeningen. Zoals hopelijk al voldoende in de voorgaande alinea’s is duidelijk gemaakt, werken fotografen hard voor het geld dat nodig is om te kunnen investeren in fotografie apparatuur, aanverwante zaken en om alleen al de zakelijke kosten te kunnen dekken. Daar boven op moeten we ook nog genoeg verdienen voor basisbehoeften zoals voedsel, huisvesting, vervoer, enz. In het kort, het krijgen van naamsvermelding bij een beeld dat door een fotograaf gemaakt is, is een verplichting en nooit een compensatie. Naamsvermelding is dus ook geen vervanging voor betaling.
“Je bent de enige fotograaf die onredelijk doet”
Wanneer er wel wordt gereageerd op verzoeken van mensen/organisaties voor gratis foto’s, dan verlaagt de dialoog zich helaas wel eens tot een geprikkelde reactie. Hierin wordt dan beweert dat alle andere fotografen waar deze persoon/organisatie mee heeft gewerkt dolgelukkig waren met de geboden kans om hun foto’s gratis aan te bieden. Op de één of andere manier ben ik dan “de enige fotograaf die onredelijk doet”.
Het is algemeen bekend dat dit niet waar is. Een vakfotograaf zal niet instemmen met onredelijke voorwaarden. Het is een feit dat sommige onervaren fotografen, of mensen die toevallig een eigen camera hebben, wel degelijk kunnen afspreken om voor niets te werken, maar zoals men zegt: “Je krijgt waar je voor betaalt.” Het zou fijn zijn als die mensen eens zouden beseffen dat ze de vakfotograaf hiermee tekort doen. En er op termijn waarschijnlijk nog maar weinig bestaansrecht hebben en mogelijk zelf een bezienswaardigheid worden.
Terugkoppelen s.v.p.
Wanneer er toch foto’s gratis weg worden gegeven, krijgen we vrijwel nooit updates, feedback of een andere vorm van respons. Zoals een bericht om te laten weten hoe een project is verlopen, welke doelen wel of niet zijn bereikt, en of de foto’s wel of geen effect hebben gehad. Maar al te vaak krijgen we niet eens een antwoord op de emails die gestuurd worden, tot uiteraard iemand weer gratis foto’s wil. Wanneer we afspreken om iets gratis voor je te doen, neem dan op z’n minst de moeite om terug te koppelen, en laat ook eens weten hoe het ging. Een beetje meer attentie draagt direct bij tot het vergroten van de bereidheid om in de toekomst beelden aan te leveren.
Tot slot
We hopen van harte dat je bovenstaande uitleg begrijpt en waarom deze hier beschreven is. We zijn allemaal toegewijde professionals, en zouden heel graag met je willen samenwerken.
Bron: Tekst gedeeltelijk afkomstig van BFN
#fotografie #beeld #gratis #beroepsfotografen #beroepsfotograaf #vakfotograaf #ondernemen #goedondernemen #bedrijfsvoering #fotograaf #gratisfoto #watkosteenfotograaf